Zonder digitalisering is een realistische inschatting van onderhoudskosten een risicovolle aangelegenheid. Niet voor niets wordt bij BIM level 3 ook het onderhoud meegenomen. Op dit moment zijn nog niet veel architecten bezig met het voorspelbaar maken van onderhoud en onderhoudskosten. Slechts 5% is hiermee bezig. Een op de vijf architecten geeft bovendien aan hiermee aan de slag te willen.
Sensoren: totale levenscyclus in beeld
Sensoren
Vooral in utiliteitsgebouwen worden steeds vaker sensoren gebruikt. Bewegingssensoren zijn al heel bekend, maar er is bijvoorbeeld ook steeds meer aandacht voor sensoren die zich op de luchtkwaliteit richten. Gezien de ontwikkelingen rondom COVID zal die aandacht alleen maar groeien.
Een ander mooi voorbeeld van de toepassing van sensoren komt van SATIJNplus Architecten. Dit bureau is bezig met de doorontwikkeling van sensoren in stopcontacten. Die sensoren helpen mensen om hun gedrag aan te passen zoals energiebesparing (persuasive technology). SATIJNplus Architecten ontwikkelt deze slimme stopcontacten samen met het onderwijs.
Feedbackloop
Sensoren kunnen architecten ook input leveren over de prestaties van gebouwen die zij hebben ontworpen. Die ‘feedbackloop’, waarbij prestatiedata ook weer met ontwerpers wordt gedeeld, is op dit moment nog onvoldoende ingericht.
Het zou mooi zijn als we in de nabije toekomst meer feedback krijgen van data van gerealiseerde gebouwen. Zodat we voortdurend kunnen optimaliseren voor de hoogst mogelijke prestaties, terwijl tegelijkertijd de efficiëntie wordt beheerd.
Sensoren - Digital twin door robothond
Architectenbureau Foster + Partners heeft een robothond in dienst genomen om toezicht te houden op de bouw van Battersea Power Station in Londen. Deze robothond heet Spot en is ontworpen door Boston Dynamics. De machine met vier poten, die op en neer kan lopen en over oneffen terrein kan bewegen, wordt regelmatig gebruikt om het terrein te scannen om de voortgang van de bouw te volgen. De informatie die Spot verzamelt, wordt teruggekoppeld naar Foster + Partners. Het bureau gebruikt deze informatie om een digital twin-model van het project te bouwen en bij te werken, terwijl het wordt gebouwd. Het model kan worden gebruikt om het ontwerp te vergelijken met de gebouwde werkelijkheid. Omdat Spot routinematige scans herhaaldelijk en moeiteloos uitvoert, worden consistent veel gegevens van hoge kwaliteit verzameld. Door regelmatig vergelijkingen te maken met tijdschema's en het BIM-model heeft de architect goed overzicht. Met de nieuwe Wet KwalitaliteitsBorging die in aantocht is, zou een dergelijk technologisch hulpmiddel ook voor de noodzakelijke dossieropbouw kunnen bijdragen.
Gebruik van sensoren
Bij het gebruik van as-built modellen en sensoren zitten ingebakken structuren en werkwijzen regelmatig in de weg. Partijen uit de hele keten staan er niet altijd om te springen. Dat komt enerzijds door onbekendheid met de mogelijkheden. Anderzijds vraagt het een investering die doorgaans niet in één project is terugverdiend. Daarnaast speelt ook mee dat soms een compleet andere werkwijze nodig is die zelfs kan leiden tot reorganisatie van afdelingen. En jezelf overbodig willen maken is maar weinige gegeven.