Ed Bijman

Het verschil maken

Toegankelijkheid is een begrip dat je als ontwerper niet lichtzinnig moet opvatten, zegt architect Ed Bijman. ‘Vraag jezelf af welke verantwoordelijkheid je hebt. Toegankelijke architectuur kan mensen hun zelfstandigheid – deels - teruggeven. Veel mensen realiseren zich niet hoe het is om altijd afhankelijk te zijn van hulp van anderen; dat betekent nogal wat. Ik wil collega’s laten zien hoe zij met hun werk het verschil kunnen maken, in positieve zin, maar ook in negatieve.’

Bijman spreekt uit ervaring. In 2010 liep hij door een ongeval een lage dwarslaesie op en belandde in een rolstoel. ‘Op dat moment had ik net met mijn vrouw de plek gekocht waar nu onze woonark ligt; het ontwerp was klaar, we hadden een aannemer gevonden. Op donderdag was het ongeval, de maandag daarop zou de bouw beginnen. Mijn vrouw heeft op vrijdag de aannemer gebeld: wacht even. Nadat ik van mijn operatie was bijgekomen, ben ik in meteen gaan tekenen om het ontwerp aan te passen, begeleid vanuit revalidatiecentrum Heliomare.’

De eerste aanpassing betreft de entrée. ‘De woning is deels tweelaags, met boven de entrée, beneden de slaapkamer, en de keuken op 1,20 m boven de waterlijn. Dat wilde ik zo houden, simpelweg omdat je met een gelijkvloerse woning op maaiveldniveau veel minder vierkante meters kunt realiseren. Maar ik wilde geen lange hellingbaan in de tuin, dwars voor de gevel; je hebt 16 meter lengte nodig.’ Hij bedacht om het schuurtje zo voor de woning te plaatsen dat de hellingbaan eromheen paste. ‘Zo ligt hij minder in het zicht, terwijl het dakoverstek van het schuurtje de hellingbaan sneeuw- en regenvrij houdt.’

Randen opzoeken
De keuken is ‘onderrijdbaar’ doordat er geen beneden kastjes zijn. Onder het aanrechtblad is een stang gemaakt waaraan Bijman zich kan optrekken om te staan; dat kan hij nog. Tussen de slaap- en woonlaag is een liftje geplaatst. ‘Ik heb moeite gedaan om leveranciers te vinden die mee wilden werken aan een architectonische oplossing, en daarbij de randen opzochten van wat mogelijk is. Zo is het deurtje van de lift lager gemaakt, zodat deze niet als een liftkoker zichtbaar is in huis. De machinekamer van de lift is bekleed met hout. Als mensen bij ons komen, zeggen ze: het was me niet opgevallen. Het toont dat toegankelijkheid niet in architectonische minderwaarde hoeft te resulteren.’

Facts & figures

Aanpassingen ten behoeve van fysieke beperkingen:

  • Een woonhuislift bedient 4 bouwlagen: keuken met eetkamer / woonkamer / slaapverdieping / kelder.
  • Entree toegankelijk gemaakt met slimme hellingbaan (16 meter lengte), ontworpen rondom een schuur; op deze manier wordt 80 centimeter hoogteverschil overbrugd.
  • De keuken is (deels) onderrijdbaar gemaakt, de hoogte van het aanrechtblad is afgestemd op zowel staand als zittend koken (zonder hoog-laag-mechanisme).
  • De inrichting van de badkamer is afgestemd op de beperking, zodat verzorging geheel zelfstandig kan plaatsvinden.

Ja! Ik sluit mij aan bij de BNA omdat ik ...

  • Gebruik wil maken van gratis modelcontracten, online kennisbank en juridisch advies
  • Mezelf wil ontwikkelen en/of mijn bureau om te kunnen onderscheiden en het collectief voordeel te benutten
  • Mijn kennis en netwerk wil vergroten en gebruik wil maken van de belangenbehartiging voor de architectenbranche