De architectenbranche is – mede door eigen gedrag – te veel vereenzelvigd met een geldvragende lobby en geldverslindende projecten. Wij pleiten voor een verschuiving van een focus op geld naar een focus op toegevoegde waarde. Voor een beweging van geld naar waar bouw voor bedoeld was: geluk. Met gebouwd geluk kan onze branche – tezamen met de bouwbranche – zijn echte marktwaarde niet alleen waarmaken, maar ook vergroten.
Nu er weer sprake is van bouwwoede, keert oud gedrag voor je het weet fluks terug. Echter: de consument en publieke opinie zijn machtiger geworden en rekenen zowel maatschappelijke- als marktsectoren hier keihard op af. Geen beter moment dan een crisis om verandering door te voeren. De hevige kritiek heeft dan ook her en der tot zelfreiniging, verhoogde transparantie en stapje-voor-stapje verbeterd gedrag geleid. Niemand zal beweren dat we ‘er zijn’. Maar het lijkt gemeengoed dat hele sectoren doorhebben dat ze anders moeten werken. Dat ander gedrag en een geloofwaardige verbinding met menselijke en maatschappelijke waarden onmisbaar is.
Balans tussen verdienvermogen en kwaliteit
Ook in de bouw is er een beweging aan het ontstaan van geldelijk, snel gewin naar een ander, meer op andere waarden georiënteerde praktijk. Dat zie je sowieso al bij jongere generaties, die hun ambities en talent moeten ontwikkelen op de dorre akker van slecht functionerende markten en matig werkende ‘verdienmodellen’. Er ligt voor de bouw naar onze mening een gouden kans om een gezonde balans te vinden tussen geld en verdienvermogen enerzijds en kwaliteit, nut en toegevoegde waarde anderzijds. Hebzucht of te eendimensionale verdienprojecten moeten plaatsmaken voor ondernemerschap en nieuw elan. Snelle winst voor echte, duurzame meerwaarde. Geld voor geluk. We bouwen immers voor mensen, die wonen, werken, recreëren en anderszins leven op een manier waar ze tevreden of zelfs gelukkig van worden.
Game change naar geluk van gebruikers
De bouw is de aansluiting op die opgave wat kwijtgeraakt. De aanbodgerichte cultuur, de vanuit een publiek-private omhelzing aangestuurde productiemachine met te eendimensionaal winstbejag, heeft veel opgeleverd dat ‘niet besteld’ was. De burger is hierdoor het beeld een beetje verloren dat hun leven beter, gelukkiger kan worden door professionals die dagelijks sleutelen aan een betere omgeving: zoals bouwers, installateurs, architecten en ontwikkelaars.
Het is dan ook belangrijk dat we een game change krijgen waarbij de bouw niet gaat voor productie en geld, maar voor kwaliteit en geluk – plezier, schoonheid, intimiteit, sfeer – van consumenten en gebruikers. Niet gewin, maar geluk is duurzaam. De bouw kan daarbij helpen. Opgaven zijn er genoeg. Kansen ook. We durven immers weer voorzichtig te praten over een groeiagenda. En er zijn genoeg welwillende, ideeënrijke mensen in de branche.
Concreet geluk
Architecten nemen daarbij vaak het voortouw. Van prettige, goeie en duurzame huizen tot inspirerende werk- en leerlandschappen en healing environments, die ons letterlijk en figuurlijk beter maken. BNA Beste Gebouw van het Jaar toont al 14 jaar een staalkaart van gebouwen die deze meerwaarde bieden, doordat ze bijvoorbeeld excelleren in sociale cohesie of zorgen voor stimulerende omgevingen.
Wij geloven in een bouwsector met mensen die de oude mores en mechanismen afwerpen, zonder naïef te zijn. Een bouw die weer maatschappelijke kracht in plaats van discussie oplevert. Een bouw die durft te kiezen voor gebouwd geluk, in plaats van ‘gebouwd geld’. Voorbeelden zijn er al genoeg. Het zou mooi zijn als het een beweging wordt. Voor de hele bouw. Het maakt architecten en bouwers tot de professionals die weer vormgeven aan individueel en collectief geluk zoals ze dat altijd hebben gewild.
Niet voor niets koos het ArchitectuurFilmFestivalRotterdam (AFFR) in 2018 als thema Building Happiness. BNA was als partner van de partij en oud-BNA-voorzitter Nathalie de Vries en BNA-directeur Fred Schoorl spraken mee in diverse debatten over Building Happiness en Gebouwd Geluk.